PanSamochodzik.net.pl Strona Główna
FAQ  Szukaj  Użytkownicy  Grupy Rejestracja  Album  Zaloguj

Poprzedni temat :: Następny temat
Polskie korzenie golema
Autor Wiadomość
Athenais 
Twórca
Autorka tomiku poezji



Pomogła: 41 razy
Wiek: 37
Dołączyła: 19 Sie 2013
Posty: 8117
Skąd: Bath, UK
Wysłany: 2014-10-15, 19:08:40   Polskie korzenie golema

Przeczytałam ostatnio bardzo ciekawy artykuł w Focusie Ekstra (dość stary numer, bo 8/2011), w którym autor dowodzi, że praski Golem miał tak naprawdę polskie korzenie. Sam Rabin Loewe według niektórych źródeł pochodził z Poznania i był nawet naczelnym rabinem Polski. Natomiast genezy praskiego golema należy upatrywać w Chełmie, gdzie żył uczony rabin Eliasz, zwany Baal-Szem. To on miał ulepić golema nie tylko do pomocy w pracy, ale też, żeby strzegł chełmskich Żydów przed atakami chrześcijan. Kiedy potwór zabił jednak chrześcijanina, który bił Żyda, wystraszony rabin, obawiając się, że golem może się wymknąć spod kontroli, starł wypisane na nim imię Boga, które go ożywiało, a resztki kukły porzucił na strychu synagogi, co jest analogiczne do praskiej historii.
Obaj rabini żyli mniej więcej w tym samym okresie. Praska wersja historii została po prostu szerzej opisana i zakorzeniła się w tradycji, pokonując chełmską historię, która została zapomniana. Za polskim pochodzeniem golema przemawia też fakt, że ze wszystkich miast w Czechach, tylko w Pradze opowiadane są legendy o golemie, natomiast w Polsce takich miast jest więcej. Tak więc wygląda na to, że Rabinowi Loewe, który miał opinię mędrca i znawcy wiedzy tajemnej, przypisano stworzenie golema niejako awansem ;-) A potem dobrze te historię wypromowano ;-)
Nie wiem, jak było naprawdę, ale w artykule przytoczonych jest kilka argumentów za prawdziwością tej tezy i brzmi ona dość prawdopodobnie.
_________________


Quidquid agis, prudenter agas et respice finem
Ostatnio zmieniony przez Athenais 2014-10-31, 12:29, w całości zmieniany 1 raz  
 
 
Nietajenko 
Forumowy Badacz Naukowy
Ojciec dwójki dzieci



Pomógł: 33 razy
Wiek: 46
Dołączył: 25 Lip 2011
Posty: 11847
Skąd: Olsztyn
Wysłany: 2014-10-15, 20:21:11   

Brawo Atenko, to bardzo cenne i wzbogacające wiedzę informacje. Teraz trochę inaczej będzie mi się czytało Tajemnicę Tajemnic. Ciekawe czy autor artykułu ma na poparcie swoich tez wiarygodne źródła?
_________________
 
 
Yvonne 
Maniak Samochodzika
Witaj Przygodo!



Pomogła: 11 razy
Wiek: 45
Dołączyła: 28 Wrz 2012
Posty: 7317
Skąd: Bydgoszcz
Wysłany: 2014-10-15, 20:26:58   

Athenais napisał/a:
Sam Rabin Loewe według niektórych źródeł pochodził z Poznania i był nawet naczelnym rabinem Polski.


Bardzo ciekawie ten temat opisuje Mariusz Wollny w ostatniej części tetralogii o Kacprze Ryksie :)
_________________
Zapraszam na mój blog:

www.odbiblioteczkidoszafy.blogspot.com


 
 
Z24 
Forumowy Badacz Naukowy



Pomógł: 66 razy
Wiek: 61
Dołączył: 01 Gru 2012
Posty: 11311
Skąd: Warszawa
Wysłany: 2014-10-15, 20:58:08   

Athenais napisał/a:
Sam Rabin Loewe według niektórych źródeł pochodził z Poznania i był nawet naczelnym rabinem Polski.


Rabbi Jehuda ben Becalel zwany Loewe był na pewno prażaninem od kilku już pokoleń, jego rodzina mieszkała w Pradze od początków XV wieku. Tak podaje jeden z jego dalekich potomków - ..."Szalejący reporter" Egon Erwin Kisch :) . To fakt, że rabbi Loewe, przez kilka lat był w Poznaniu "rabinem potężnej i wielkiej Polski" - jak to gdzieś wyczytałem.

Ten "polski wątek" Golema, mocno mnie zaskoczył. Przejrzałem "Opowieści chasydzkie" Martina Bubera i nie znalazłem śladu tego wątku, ani też wzmianki o żadnym rabbim z Chełma. Baal-szem-tow to jest przydomek, znaczy "Pan (=właściciel) dobrego imienia", czyli człowiek cieszący się zaufaniem ludu. Taki właśnie przydomek, nosił m. in. Izrael ben Eliezer, słynny rabbi z Międzyboża, założyciel chasydyzmu (żył w latach 1700-1760). Bo - jeśli ten "polski wątek" nie jest nieporozumieniem - musi być związany z chasydyzmem, czyli jednym z mistycznych nurtów w judaizmie.

O Golemie, synagodze Staro-Nowej i poszukiwaniach Golema na strychu tejże przez E.E.K.
pisałem tutaj:

http://pansamochodzik.net...er=asc&start=40

A tutaj jeszcze o E.E.K. w Bieszczadach:

http://pansamochodzik.net...?t=695&start=40
_________________
Z 24
Ostatnio zmieniony przez Z24 2014-10-15, 21:41, w całości zmieniany 5 razy  
 
 
Athenais 
Twórca
Autorka tomiku poezji



Pomogła: 41 razy
Wiek: 37
Dołączyła: 19 Sie 2013
Posty: 8117
Skąd: Bath, UK
Wysłany: 2014-10-16, 15:25:52   

Forumowym Badaczom Naukowym, jak i wszystkim zainteresowanym mogę wysłać skany tego artykułu. Oczywiście jest to artykuł popularnonaukowy, ale kilka odwołań do innych artykułów (głównie prasowych) jest, więc może to być punkt wyjścia dla dalszych poszukiwań.
_________________


Quidquid agis, prudenter agas et respice finem
 
 
Z24 
Forumowy Badacz Naukowy



Pomógł: 66 razy
Wiek: 61
Dołączył: 01 Gru 2012
Posty: 11311
Skąd: Warszawa
Wysłany: 2014-10-16, 19:55:15   

Athenais napisał/a:
Forumowym Badaczom Naukowym, jak i wszystkim zainteresowanym mogę wysłać skany tego artykułu. Oczywiście jest to artykuł popularnonaukowy, ale kilka odwołań do innych artykułów (głównie prasowych) jest, więc może to być punkt wyjścia dla dalszych poszukiwań.


Ja bardzo proszę :) . Na privie zaraz wyślę Tobie mojego e-maila.
_________________
Z 24
 
 
Duch 
Stały bywalec forum


Pomógł: 2 razy
Dołączył: 05 Wrz 2013
Posty: 306
Wysłany: 2014-10-31, 11:19:34   

Mam pytanie - chodzi o Chełmno, czy Chełm? Bo to w zupełnie innych częściach Polski. Prawdziwość legend z Chełma pewno sami Żydzi gotowi byliby podważyć, bo tamtejsi wyznawcy judaizmu uchodzili za najgłupszych w kraju :/ . Opowiadano o nich dowcipy jak u nas o Wąchocku.
Ostatnio zmieniony przez Duch 2014-10-31, 11:20, w całości zmieniany 1 raz  
 
 
Athenais 
Twórca
Autorka tomiku poezji



Pomogła: 41 razy
Wiek: 37
Dołączyła: 19 Sie 2013
Posty: 8117
Skąd: Bath, UK
Wysłany: 2014-10-31, 12:28:54   

Oczywiście o Chełm, zrobiłam literówkę :oops:
_________________


Quidquid agis, prudenter agas et respice finem
 
 
Z24 
Forumowy Badacz Naukowy



Pomógł: 66 razy
Wiek: 61
Dołączył: 01 Gru 2012
Posty: 11311
Skąd: Warszawa
Wysłany: 2015-02-16, 23:05:42   

Rzeczywiście, w artykule p.Adama Wegłowskiego w "Fokusie", za którego skan dziękuję Athenais :) , z rabbiego Loewe autor zrobił nieco na siłę Poznaniaka.
Z kolei Majer Bałaban w tomie III swojej monumentalnej mocno przedwojennej "Historii i literaturze Żydów" napisał, że rabbi Loewe urodził się w Wormacji :065: .

Swego czasu wpadła mi w ręce praca Ignacego Schipera „Przyczynki do dziejów chasydyzmu w Polsce”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1992 r. Dr Ignacy Schiper był wybitnym historykiem żydowskim, zginął w 1943 r. na Majdanku, a tę pracę pisał w getcie warszawskim i ukończył ją prawdopodobnie w październiku 1942 r.
Zbigniew Targielski, odnalazł te pracę iście w stylu PS (o czym być może ;-) napiszę), przygotował do druku i wydał. Zupełnie nie pamiętałem, że znajdują się tam i odniesienia do Golema, i to do jego polskich śladów :/ .
Otóż w podrozdziale poświęconym m. in. „mężom dobrego imienia” czyli ”baalszemom” (hebrajskie „Baal Szem” znaczy „mąż dobrego imienia”) Ignacy Schiper pisze na str. 53:

„Drugi znów baalszem, rabi Eliahu z Chełma, miał przy pomocy zaklęć kabalistycznych i kombinacji imion stworzyć „golema” na wzór automatu, w który w XVI wieku tchnął życie wielki rabi Lejb Becalel z Pragi. Golem cudotwórcy z Chełma do tego stopnia zaprzątnął umysły ówczesnych Żydów polskich, że do słynnego talmudysty Chachama Cwi [Aszkenazego] poszły zapytania, czy golema można wliczyć do „minianu”, tj. do liczby dziesięciu nieodzownych uczestników nabożeństwa.”

Kilka zdań przez zacytowanym passusem Ignacy Schiper podaje, że rabi Eliahu Baalszem z Chełma działał na przełomie XVII i XVIII wieków.

Przy nazwisku Lejb Becalela jest odnośnik do przypisu a,
który brzmi:
„Znany jako Loew ben Bezalel (XVI-XVII w.)”

Przy nazwisku Chachama Cwi jest odnośnik do przypisu b,
który brzmi:
„Chacham Cwi, tytuł dzieła (responsy) napisanego przez Cwi Hirsza ben Jakoba Aszkenazego (1660-1718), talmudystę działającego w Altonie, Amsterdamie i Lwowie.”

Do całego cytowanego fragmentu odnosi się przypis 29 o następującej treści:
„Samuel Abba Horodetzky” Mystisch-religioese Stroemungenunter den Juden in Polen im 16-18 Jahrhundert, Leipzig 1914, p. 57, oraz Israel Guenzig: Die Wundermaenner im juedische Volke, Antwerpen 1921, p. 44 ff.“

Jak z tego wynika, Ignacy Schiper jednak dawał pierwszeństwo Golemowi sporządzonemu przez rabbiego Loewe...

Choć trzeba powiedzieć, że argumenty zawarte w artykule p. Adama Węgłowskiego, z powołaniem się na autorytet wielu wybitnych specjalistów nauk judaistycznych są bardzo poważne.
_________________
Z 24
Ostatnio zmieniony przez Z24 2015-02-16, 23:08, w całości zmieniany 2 razy  
 
 
Wyświetl posty z ostatnich:   
Odpowiedz do tematu
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Nie możesz załączać plików na tym forum
Możesz ściągać załączniki na tym forum
Dodaj temat do Ulubionych
Wersja do druku

Skocz do:  



Reklama:


Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group
Template forumix v 0.2 modified by Nasedo

Ta strona używa plików cookie w celu usprawnienia i ułatwienia dostępu do serwisu oraz prowadzenia danych statystycznych. Dalsze korzystanie z tej witryny oznacza akceptację tego stanu rzeczy.

Zapoznaj się również z nasza Polityka Prywatnosci (z dn. 09.08.2019)

  
ROZUMIEM
Strona wygenerowana w 0,27 sekundy. Zapytań do SQL: 11