PanSamochodzik.net.pl Strona Główna
FAQ  Szukaj  Użytkownicy  Grupy Rejestracja  Album  Zaloguj

Poprzedni temat :: Następny temat
Haubitzowie
Autor Wiadomość
Duch 
Stały bywalec forum


Pomógł: 2 razy
Dołączył: 05 Wrz 2013
Posty: 306
Wysłany: 2015-09-10, 00:43:38   Haubitzowie

Haubitzowie (najczęściej spotykana forma: Haugwitzowie) to zniemczona polska rodzina szlachecka z Dolnego Śląska - Hugowicowie. Protoplastą jej był jednak Hugo - niemiecki dworzanin jednego ze śląskich książąt dzielnicowych (chyba Henryka Brodatego). Miała ona też też gałąź mieszczańską. Nienacki przeniósł jego przedstawicieli dla potrzeb powieści na teren Nowej Marchii.

Haubitzowie istotnie mieli w herbie szachownicę, aczkolwiek nie wyglądającą, jak to sugeruje powieść, jak szachownice z kościołów Pojezierza Myśliborskiego. W rzeczywistości przypominała raczej szachownicę polskich lotników - miała zaledwie 4 pola: ./redir/pl.wikipedia.org/wiki/Haugwitz . W dodatku pola te nie były wcale puste. Wielopolowa szachownica z pustymi polami znajdowała się za to w polskim, choć pochodzenia słowackiego, herbie Wczele, którym miał się pieczętować sienkiewiczowski pan Zagłoba: ./redir/pl.wikipedia.org/wiki/Wczele_(herb_szlachecki) . W rzeczywistości nie była to szachownica jako taka, a uproszczone przedstawienie plastra pszczelego ("včele", "včely" to po słowacku 'pszczoły'. Szachownica Haubitzów natomiast to w istocie herb łączony - 2 dwukrotnie powtórzone herby w jednym, umieszczone na krzyż. Podział tarczy na 4 pola ułatwiał zachowanie proporcji herbów składowych.

Nic mi nie wiadomo o tym, żeby którykolwiek z Haubitzów zniesławił się zbrodniami wojennymi i próbował później robić karierę polityczną w Niemczech Zachodnich. Co nie znaczy, że taki fakt nie miał miejsca.
Ostatnio zmieniony przez Duch 2015-09-10, 01:59, w całości zmieniany 8 razy  
 
 
Kynokephalos 
Moderator
Członek Kapituły Samochodzikowej Książki Roku



Pomógł: 139 razy
Dołączył: 07 Cze 2011
Posty: 6655
Skąd: z dużego miasta.
Wysłany: 2015-09-10, 05:08:45   Re: Haubitzowie

Duch napisał/a:
Haubitzowie istotnie mieli w herbie szachownicę, aczkolwiek nie wyglądającą, jak to sugeruje powieść, jak szachownice z kościołów Pojezierza Myśliborskiego. W rzeczywistości przypominała raczej szachownicę polskich lotników - miała zaledwie 4 pola: ./redir/pl.wikipedia.org/wiki/Haugwitz . W dodatku pola te nie były wcale puste.

1. To mylący sposób opisu herbu. Herb o którym mówisz ma tarczę czwórdzielną w krzyż, ale nie ma to związku z szachownicą i nikt nie powiedziałby, że w tym herbie jest uwidoczniona szachownica.

2. Co istotniejsze - herb, do którego tu nawiązujesz, nie jest herbem Haugwitzów lecz von Pflugenów. Haugwitzowie mieli w herbie głowę barana, w tarczy bez podziału.

Pozdrawiam,
Kynokephalos
_________________
Wonderful things...
Zwycięzca rywalizacji rowerowej w 2019 r.

 
 
Z24 
Forumowy Badacz Naukowy



Pomógł: 66 razy
Wiek: 61
Dołączył: 01 Gru 2012
Posty: 11311
Skąd: Warszawa
Wysłany: 2019-06-15, 23:55:14   

W powieści wymieniony jest graf Volkmar von Haubitz, budowniczy obserwatorium astronomicznego i w ogóle światły człowiek.
Można się zastanawiać skąd ZN wynalazł takie imię dla jedynego sympatycznego spośród znanych na Haubitzów, bo odniosłem wrażenie (po pobieżnej sondzie internetowej), że Volkmar to raczej rzadko spotykane imię.
Ale na razie myślałem o czymś innym; wyżej wspominaliśmy o obserwatoriach w Pobiednej i innych miejscach, które mógł poznać ZN w trakcie swoich peregrynacji, a szczególnie pracy w Domu Dziecka.
Możliwe jest jednak, że zainteresowania astronomiczne Volkmara von Haubitz zostały zainspirowane postacią księcia Fabrizio di Saliny, bohatera głośnej w latach 50-tych i 60-tych powieści "Lampart" Giuseppe Tomasi di Lampedusy i jednoimiennego filmu Luchina Viscontiego.

Powieść ukazała się u nas po raz pierwszy najprawdopodobniej w 1961 r. a film jest z roku 1963.
_________________
Z 24
Ostatnio zmieniony przez Z24 2019-06-16, 00:02, w całości zmieniany 1 raz  
 
 
John Dee 
Moderator
Epicuri de grege porcus



Pomógł: 125 razy
Dołączył: 06 Wrz 2014
Posty: 14104
Skąd: Niemcy
Wysłany: 2019-06-16, 09:12:43   

I mamy tego “Lamparta”. ;-)
Książę Fabrizio zatem również interesował się astronomią? A czy posiadał również jakieś własne obserwatorium, Zecie?
 
 
Z24 
Forumowy Badacz Naukowy



Pomógł: 66 razy
Wiek: 61
Dołączył: 01 Gru 2012
Posty: 11311
Skąd: Warszawa
Wysłany: 2019-06-16, 12:55:41   

John Dee napisał/a:
I mamy tego “Lamparta”. ;-)
Książę Fabrizio zatem również interesował się astronomią? A czy posiadał również jakieś własne obserwatorium, Zecie?


Oczywiście, interesował się. Był też odkrywcą dwóch planetoid. Nazwał je Salina (na cześć rodowych włości; Salina to jedna z Wysp Liparyjskich) i Svelto (na pamiątkę nieodżałowanego wyżła :D )
Jego obserwatorium mieściło się na najwyższym piętrze pałacu, który znajdował się gdzieś pod Palermo. Wchodziło się tam po schodkach, była tam też jakaś wieża. Znajdowały się tam dwa teleskopy, trzy lunety i "poszukiwacze komet". (str. 22, 23, 55, 56 wydania PIW z 1961, przekład Zofii Ernstowej).
_________________
Z 24
Ostatnio zmieniony przez Z24 2019-06-16, 21:21, w całości zmieniany 1 raz  
 
 
John Dee 
Moderator
Epicuri de grege porcus



Pomógł: 125 razy
Dołączył: 06 Wrz 2014
Posty: 14104
Skąd: Niemcy
Wysłany: 2019-06-16, 21:35:07   

To bardzo ciekawy trop, Zecie. Żeby tak mieć pewność, że on czytał “Lamparta”. Szkoda, że nasz projekt skatalogowania książek, które pozostały po Mistrzu w Jerzwałdzie, nie doszedł do skutku.
 
 
Z24 
Forumowy Badacz Naukowy



Pomógł: 66 razy
Wiek: 61
Dołączył: 01 Gru 2012
Posty: 11311
Skąd: Warszawa
Wysłany: 2019-06-16, 21:44:04   

John Dee napisał/a:
To bardzo ciekawy trop, Zecie. Żeby tak mieć pewność, że on czytał “Lamparta”. Szkoda, że nasz projekt skatalogowania książek, które pozostały po Mistrzu w Jerzwałdzie, nie doszedł do skutku.


:564:

No właśnie.
Przemknęło mi przez głowę, że jego związki ze sztuką filmową (a wiemy jak wielką rolę odgrywała ona w jago twórczości) podnoszą nieco prawdopodobieństwo wyżej wyrażonej tezy.
To znaczy, mówiąc krótko i konkretnie: z powieścią zapoznał się przez film.
_________________
Z 24
 
 
John Dee 
Moderator
Epicuri de grege porcus



Pomógł: 125 razy
Dołączył: 06 Wrz 2014
Posty: 14104
Skąd: Niemcy
Wysłany: 2019-07-07, 18:47:54   


https://books.google.com/books?id=btpPAAAAcAAJ&pg=PA645&lpg=PA645&dq=%22von+haubitz%22&source=bl&ots=TUeva-viB3&sig=ACfU3U3oaS4wxN8bJHFpGuveDBsgmEOpqA&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwig4pWXpKPjAhUJ_SoKHYY5DUs4FBDoATAGegQICBAB#v=onepage&q&f=false

Allgemeines historisches Lexikon Volume 5 z roku 1732 na stronie 644 tymczasem podaje, że nazwisko von Haubitz należało do rodu szlacheckiego z okolic Miśnii, którego potomkowie żyli mi. i na terenie Prus. Te linie jednak już wymarły.

Stammsitz czyli siedziba tego rodu znajdował się między miasteczkami Grimme i Golditz.

Sprawdziłem: wioska o takiej nazwie istnieje tam rzeczywiście jeszcze i dzisiaj.

 
 
Z24 
Forumowy Badacz Naukowy



Pomógł: 66 razy
Wiek: 61
Dołączył: 01 Gru 2012
Posty: 11311
Skąd: Warszawa
Wysłany: 2019-07-07, 21:40:15   

Jednym słowem istniał ród rycerski, który nosił nazwisko wprost Haubitz.
Taką sugestię znalazłem kiedyś na jakimś portalu genealogicznym, gdzie czytałem o Haugwitzach. Może uda mi się go powtórnie namierzyć.
_________________
Z 24
 
 
John Dee 
Moderator
Epicuri de grege porcus



Pomógł: 125 razy
Dołączył: 06 Wrz 2014
Posty: 14104
Skąd: Niemcy
Wysłany: 2019-07-07, 22:44:53   

Na przykład niejaka Anna von Haubitz miała dziecko ze szalonym księciem szwedzkim Magnusem Wazą.
./redir/en.wikipedia.org/wiki/Magnus,_Duke_of_%C3%96sterg%C3%B6tland
 
 
Z24 
Forumowy Badacz Naukowy



Pomógł: 66 razy
Wiek: 61
Dołączył: 01 Gru 2012
Posty: 11311
Skąd: Warszawa
Wysłany: 2019-07-08, 14:29:53   

John Dee napisał/a:
Na przykład niejaka Anna von Haubitz miała dziecko ze szalonym księciem szwedzkim Magnusem Wazą.
./redir/en.wikipedia.org/wiki/Magnus,_Duke_of_%C3%96sterg%C3%B6tland


Jest to dla mnie kolejne spore zaskoczenie. Chyba będę się musiał wziąć wreszcie za biografię (pamiętam nawet w którym miejscu leży ;-) ) Gustawa Wazy. O synach pewnie coś tam też będzie.
Poluję na biografię oczywiście Eryka XIV, autorstwa Knuta Carlqvista. Nie wiem dlaczego jej nie nabyłem jak się ukazała. Chyba byłem wtedy zwyczajnie bez kasy... :D

Dużo niemieckiej szlachty w późnym średniowieczu i nieco później przenosiło się do krajów skandynawskich. Tak jak wcześniej do krajów Bałtyckich a potem do Rosji.
_________________
Z 24
 
 
John Dee 
Moderator
Epicuri de grege porcus



Pomógł: 125 razy
Dołączył: 06 Wrz 2014
Posty: 14104
Skąd: Niemcy
Wysłany: 2019-07-08, 16:52:35   

Zecie, spróbuję przy okazji zajrzeć do słynnego almanacha szlachty zwącego się potocznie “Der Gotha”. Każdy błękitnokrwisty go zna, osobiście jednak jeszcze nigdy nie miałem go w rękach, ale tam powinno coś stać o tych Haubitzach - pardon! von Haubitzach (tyle czasu musi już być ;-) ). Mam nadzieję, że moja biblioteka ma to w swoich zbiorach.

Książka Carlqvista w Skandynawii wywołała jakąś burzliwą dyskusję, czytam. No to happy hunting. :)
 
 
Z24 
Forumowy Badacz Naukowy



Pomógł: 66 razy
Wiek: 61
Dołączył: 01 Gru 2012
Posty: 11311
Skąd: Warszawa
Wysłany: 2019-07-08, 22:47:59   

John Dee napisał/a:
Zecie, spróbuję przy okazji zajrzeć do słynnego almanacha szlachty zwącego się potocznie “Der Gotha”


Doskonały pomysł. Też nie miałem nigdy w ręku. Jak się wybiorę do BUWu, to postaram poszukać jakiegoś szwedzkiego słownika biograficznego.
_________________
Z 24
 
 
John Dee 
Moderator
Epicuri de grege porcus



Pomógł: 125 razy
Dołączył: 06 Wrz 2014
Posty: 14104
Skąd: Niemcy
Wysłany: 2019-07-28, 10:34:10   



“Allgemeines historisches Lexikon” zaznacza, że Haubitzów i Haugwitzów nie należy mylić: “Diese alte und vornehme adeliche Familie in Meissen, Preussen, Schlesien ist mit der von Haugwitz daselbst nicht zu confundieren.”

“Confundieren”. :D Jaka szkoda, że słowo wyszło zupełnie z użytku.
 
 
Z24 
Forumowy Badacz Naukowy



Pomógł: 66 razy
Wiek: 61
Dołączył: 01 Gru 2012
Posty: 11311
Skąd: Warszawa
Wysłany: 2019-07-28, 15:07:22   

Johnie Dee

:564: :564: :564:

No i teraz rodzi się cala masa kolejnych pytań.
Pierwsze: gdzie też było owo Wurschbau, siedziba pruskiej linii Haubitzów?
Gdy gugluję owo Wurschbau, wyskakują mi tylko odniesienia do tej zapiski w AHL :D .
_________________
Z 24
 
 
Kynokephalos 
Moderator
Członek Kapituły Samochodzikowej Książki Roku



Pomógł: 139 razy
Dołączył: 07 Cze 2011
Posty: 6655
Skąd: z dużego miasta.
Wysłany: 2019-07-29, 03:44:29   

Z24 napisał/a:
gdzie też było owo Wurschbau, siedziba pruskiej linii Haubitzów?

W “Neues allgemeines deutsches Adels-Lexicon” nazwa “Wurschbau" jest identyfikowana z “Wiersbau”, co z kolei jest częstym niemieckim wariantem nazwy “Wierzbowo”.

Na przykład wydanie z 1863 roku podaje tę samą genealogię Asmusa Haubitza i jego potomstwa co “Allgemeines historisches Lexikon” a dodatkowo uściśla, że chodzi o Wiersbau (dziś: Wierzbowo) w powiecie nidzickim.


(https://books.google.com/books?id=-5NAAAAAcAAJ&pg=PA239&lpg=PA239&q=Haubitz,Wiersbau,Wurschbau,Neidenburg)

Były jednak w Prusach i inne wsie zwane Wiersbau - jedna w powiecie mrągowskim a druga w działdowskim. Obecnie obie, tak jak ta w nidzickim, noszą miano “Wierzbowo”.

--
Przy okazji doszła jeszcze jedna przesłanka za tym, by nie łączyć ze sobą pochodzenia rodów Haubitz i Haugwitz: Haugwitzowie mieli w herbie głowę barana a Haubitzowie - według “Neues allgemeines deutsches Adels-Lexicon” - lilie lub lilię.

Pozdrawiam,
Kynokephalos
_________________
Wonderful things...
Zwycięzca rywalizacji rowerowej w 2019 r.

 
 
John Dee 
Moderator
Epicuri de grege porcus



Pomógł: 125 razy
Dołączył: 06 Wrz 2014
Posty: 14104
Skąd: Niemcy
Wysłany: 2019-07-29, 15:52:06   

Kynokephalos napisał/a:
chodzi o Wiersbau (dziś: Wierzbowo) w powiecie nidzickim.
To niedaleko Iławy. Choć Nienackiego, gdy pisał tę książkę, jeszcze tam nie było.
 
 
Z24 
Forumowy Badacz Naukowy



Pomógł: 66 razy
Wiek: 61
Dołączył: 01 Gru 2012
Posty: 11311
Skąd: Warszawa
Wysłany: 2019-07-29, 23:23:17   

Względnie niedaleko. 14 km na zachód od Nidzicy.
Niewiele o niej wiemy:

./redir/encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php/Wierzbowo

Ale, jak wynika z Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego, może to być inne Wierzbowo w ówczesnym powiecie neidenburskim - niborskim:

./redir/dir.icm.edu.pl/Slownik_geograficzny/Tom_XIII/405

Chodzi o ostatnią pozycję na tej stronie.

Może teraz nazywa się ona inaczej? Poszukamy...
_________________
Z 24
Ostatnio zmieniony przez Z24 2019-07-29, 23:24, w całości zmieniany 1 raz  
 
 
Kynokephalos 
Moderator
Członek Kapituły Samochodzikowej Książki Roku



Pomógł: 139 razy
Dołączył: 07 Cze 2011
Posty: 6655
Skąd: z dużego miasta.
Wysłany: 2019-07-30, 08:23:24   

Z24 napisał/a:
Względnie niedaleko. 14 km na zachód od Nidzicy.
Niewiele o niej wiemy:
./redir/encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php/Wierzbowo

Ale, jak wynika z Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego, może to być inne Wierzbowo w ówczesnym powiecie neidenburskim - niborskim:
./redir/dir.icm.edu.pl/Slownik_geograficzny/Tom_XIII/405
Chodzi o ostatnią pozycję na tej stronie.
Może teraz nazywa się ona inaczej? Poszukamy...

Poszukamy.
Na pierwszy rzut oka - obie wsie obecnie nazywają się Wierzbowo.

Patrząc na przedstawioną w Słowniku historię, ta pierwsza wieś (“W. m. Konrad von Jungingen nadaje r. 1401 w Malborku Wilhelmowi z W. 40 włók na prawie chełm. w Wierzbowie i 40 w Gołąbkach”) byłaby dzisiejszym Wierzbowem w nidzickim, którego opis w Encyklopedii Warmii i Mazur zalinkowałeś.

Natomiast druga wieś (“R 1351 Günter von Hohenstein, komtur ostrudzki, nadaje Marcinowi z W. 27 wł. chełm. w ziemi saskiej, z obowiązkiem jednej służby w lekkiej zbroi. Włóki te leżały między granicą Mazowsza a wsią Bursk. Marcin ten pochodząc z W. przeniósł tę nazwę na dany mu obszar”) pasuje do opisu Wierzbowa w działdowskim (./redir/encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php/Wierzbowo_(gmina_I%C5%82owo-Osada))

Nieporozumienie częściowo może wynikać z tego, że Działdowo jest obecnie stolicą powiatu, a także było nią przed 1752 rokiem. Natomiast między 1752 a 1920 rokiem należało wraz z okolicą do powiatu czy starostwa (Landkreis) nidzickiego. Czyli określenie “powiat niborski” w Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego (1879) pasuje do obu wsi.

I wszystko prawie się zgadza, ale:

Przy pierwszym Wierzbowie mamy w Słowniku Geograficznym uwagę “stacja pocztowa Uzdowo” co odpowiada jego lokalizacji. Natomiast stacja pocztowa przypisana temu drugiemu - Kleine Koslau, dziś Kozłowo - jest za daleko i wygląda nielogicznie. Może więc istniało Wierzbowo w pobliżu Kozłowa, inne niż to koło Uzdowa, i z niego pochodził Marcin? Zaś obecne Wierzbowo w działdowskim (które istotnie znajduje się między terenem Mazowsza a wsią o nazwie Bursz) byłoby nową siedzibą Marcina. W takim wypadku mielibyśmy aż trzy Wierzbowa: jedno blisko Uzdowa, drugie blisko Kozłowa, i trzecie blisko Bursza, będące dzieckem drugiego w sensie kolonizacyjnym. Pierwsze z nich i trzecie zachowałyby swoje nazwy do dziś, natomiast hipotetyczne drugie Wierzbowo, rodowa wieś Marcina, zostało opuszczone, połączyło się, lub z innego powodu utraciło bądź zmieniło nazwę.

Tak czy tak rzeczywiście nie wiemy, które Wierzbowo z dwóch, a może nawet trzech, było gniazdem von Haubitzów. Wszystkie z nich bowiem w czasie kiedy wydawano “Neues allgemeines deutsches Adels-Lexicon” (1863) należały do “Kreis Neidenburg”.

Sprawdzimy, poszukamy...

Pozdrawiam,
Kynokephalos
_________________
Wonderful things...
Zwycięzca rywalizacji rowerowej w 2019 r.

 
 
Z24 
Forumowy Badacz Naukowy



Pomógł: 66 razy
Wiek: 61
Dołączył: 01 Gru 2012
Posty: 11311
Skąd: Warszawa
Wysłany: 2019-07-30, 09:58:58   

Kyno, dzięki. daję "pomógł" :) .

Przy czym być może to "Drugie" Wierzbowo jest niepotrzebne, bo to "pierwsze" nazwiązujące do stacji pocztowej Uzdowo, aktualnie znajduje się w gminie Kozłowo:

./redir/pl.wikipedia.org/wiki/Wierzbowo_(powiat_nidzicki)

Szukamy dalej...

Ciekawe gdzie była siedziba śląskiej linii Haubitzów? Może to nam coś podpowie?
_________________
Z 24
 
 
Wyświetl posty z ostatnich:   
Odpowiedz do tematu
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Nie możesz załączać plików na tym forum
Możesz ściągać załączniki na tym forum
Dodaj temat do Ulubionych
Wersja do druku

Skocz do:  



Reklama:


Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group
Template forumix v 0.2 modified by Nasedo

Ta strona używa plików cookie w celu usprawnienia i ułatwienia dostępu do serwisu oraz prowadzenia danych statystycznych. Dalsze korzystanie z tej witryny oznacza akceptację tego stanu rzeczy.

Zapoznaj się również z nasza Polityka Prywatnosci (z dn. 09.08.2019)

  
ROZUMIEM
Strona wygenerowana w 0,31 sekundy. Zapytań do SQL: 14